Erken boşalma (PE), bir erkeğin veya eşinin seks sırasında boşalmayı istediğinden daha erken yaşaması durumudur. PE her zaman bir endişe kaynağı olmayabilir. Ancak, cinselliği daha az keyifli hale getirip ilişkileri etkiliyorsa can sıkıcı olabilir.
Türkiye'de 18-59 yaşları arasındaki 5 erkekten 1'i PE problemi yaşamaktadır. Sorunun genellikle psikolojik olduğu düşünülse de, biyolojik faktörler de etkili olabilir.
İçindekiler
- Boşalma Nasıl Gerçekleşir?
- Aşama 1: Emisyon
- Aşama 2: Ejekülasyon
- Erken Boşalma ve Erektil Disfonksiyon (ED)
- Nedenler
- Serotonin
- Psikolojik Faktörler
- Erken Boşalma ve Yaş
- Erken Boşalma ve Partneriniz
- Teşhis
- Tedavi
- Cinsel Terapi
- Davranışçı Terapi
- Sıkma Yöntemi
- Dur-Başlat Yöntemi
- Tıbbi Tedavi
- İlaçlar
- Uyuşturucu Kremler veya Spreyler
- Tedavi Sonrası
Boşalma Nasıl Gerçekleşir?
Boşalma, merkezi sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Erkekler cinsel olarak uyarıldığında, sinyaller omuriliğe ve beyne iletilir. Erkek belli bir heyecan seviyesine ulaştığında, beyin üreme organlarına sinyaller gönderir. Bu, sperm hücrelerinin penis yoluyla dışarı atılmasına (boşalma) neden olur.
Boşalma iki aşamada gerçekleşir: emisyon ve ejekülasyon.
Aşama 1: Emisyon
Emisyon, spermin testislerden prostat bezine geçtiği ve semen ile karıştığı aşamadır. Vasa deferentia, spermin testislerden prostat bezine ve penis tabanına taşınmasına yardımcı olan tüplerdir. (Bu tüplerden yalnızca biri kastedildiğinde, buna vas deferens denir.)
Aşama 2: Ejekülasyon
Ejekülasyon, penis tabanındaki kasların kasılmasıyla spermin dışarı atıldığı aşamadır. Genellikle boşalma ve orgazm aynı anda gerçekleşir. Ancak bazı erkeklerde boşalmadan orgazm yaşanabilir. Çoğu durumda, ereksiyon bu adımdan sonra sona erer.
Erken Boşalma ve Erektil Disfonksiyon (ED)
Bazen PE, ereksiyon sorunları (erektil disfonksiyon veya ED) yaşayan erkeklerde de görülebilir. ED, cinsel ilişki sırasında ereksiyonun devam ettirilememesi durumudur. Ereksiyon boşalmadan sonra sona erdiği için sorunun PE mi yoksa ED mi olduğunu anlamak zor olabilir. Öncelikle ED tedavi edilmelidir. ED tedavi edildiğinde erken boşalma da sorun olmaktan çıkabilir.
Nedenler
Serotonin
PE’nin kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir; ancak serotonin bir rol oynayabilir. Serotonin, sinir hücreleri tarafından üretilen doğal bir maddedir. Beyinde yüksek serotonin seviyeleri boşalma süresini uzatırken, düşük seviyeler PE’ye neden olabilir.
Psikolojik Faktörler
Zihinsel sağlık sorunları PE’yi tetikleyebilir:
- Geçici depresyon
- Stres
- Kendini suçlama
- Cinsel performansa dair gerçekçi olmayan beklentiler
- Cinsel baskıya maruz kalma
- Genel özgüven eksikliği
- İlişki problemleri
Duygusal sorunların yönetimi çoğu zaman faydalı olabilir.
Erken Boşalma ve Yaş
Erken boşalma her yaşta meydana gelebilir. Yaşlanma PE’nin doğrudan nedeni değildir; ancak yaşlanma ereksiyonlarda ve boşalma süreçlerinde değişikliklere yol açabilir. Yaşlı erkeklerde ereksiyonlar daha zayıf veya kısa süreli olabilir. Ereksiyon, boşalma gerçekleşmeden önce sona erebilir. Boşalmanın yaklaştığını hissetme süresi de kısalabilir. Bu değişiklikler yaşlı erkeklerde daha erken boşalmaya neden olabilir.
Erken Boşalma ve Partneriniz
PE, partnerinizle paylaştığınız yakınlığı olumsuz etkileyebilir. Kızgın, utanmış ya da üzgün hissedebilir ve partnerinizden uzaklaşabilirsiniz. PE sadece sizi değil, partnerinizi de etkileyebilir. Partneriniz, cinsel yakınlıktaki değişikliklerden dolayı üzgün olabilir. PE, çiftlerin daha az bağlı hissetmesine ya da incinmiş ya da uzaklaşmış hissetmesine neden olabilir.
Bu sorunu konuşmak önemli bir adımdır. Çift terapisi veya seks terapisi yardımcı olabilir. Sıkma tekniği gibi egzersizler, ereksiyonu uzatmak konusunda size ve partnerinize yardımcı olabilir (ayrıntılar için bu makalenin tedavi bölümüne bakın). En önemlisi, çiftlerin rahatlamayı öğrenmesi gereklidir. Endişe (örneğin performans kaygısı) PE’yi daha da kötüleştirebilir.
Teşhis
Erken boşalma cinsel ilişkinizi etkilemeye başladığında, değerlendirilmesi gerekir. Genellikle, doktor fiziksel muayene ve sizinle yapılan görüşmeler sonucunda PE teşhisi koyar. Sorulabilecek bazı sorular şunlardır:
- PE ne sıklıkla yaşanıyor?
- Bu sorunu ne zamandır yaşıyorsunuz?
- PE her cinsel aktivitede ortaya çıkıyor mu?
- Hangi cinsel aktivitelerde (ön sevişme, mastürbasyon, cinsel ilişki, görsel uyaranlar vb.) ve ne sıklıkla bulunuyorsunuz?
- PE cinsel yaşamınızı nasıl etkiledi?
- Kişisel ilişkileriniz nasıl?
- PE’yi daha kötü veya daha iyi yapan bir şey var mı (örneğin uyuşturucu, alkol vb.)?
- Kronik rahatsızlıklar
- Sürekli kullanılan ilaçlar
- Ereksiyon gücünüz
- Duygusal durumunuz
Tedavi
Psikolojik tedavi, davranışsal terapi ve ilaçlar PE’nin başlıca tedavi yöntemleridir. Neyin faydalı olacağına karar vermek için iyi bir değerlendirme şarttır. Aynı anda birden fazla tedavi yöntemi kullanılabilir.
Cinsel Terapi
Terapi, cinsel sorunlara yol açan olumsuz duygularla başa çıkmanın bir yoludur. Cinsel terapi, tek başına veya tıbbi ya da davranışsal terapi ile birlikte uygulanabilir. Cinsel terapinin amacı, PE’nin nedenlerini belirlemek ve çözüm yolları bulmaktır. Ayrıca, çiftlerin daha da yakınlaşmayı öğrenmesine yardımcı olabilir. Psikolojik tedavi, cinsel performans konusunda daha az endişe duymanıza yardımcı olabilir. Aynı zamanda, partnerinizin memnuniyetini artırmak için size daha fazla güven ve anlayış kazandırabilir.
Davranışçı Terapi
Davranışsal terapi, boşalmayı geciktirmek için tolerans geliştiren egzersizler kullanır. Amaç, bedeninizi erken boşalma durumundan uzaklaştırmanıza yardımcı olmaktır. Örnekler arasında sıkma yöntemi ve dur-başlat yöntemi yer alır. Nefes egzersizleri ve pelvik kasların kontrol edilmesi de faydalıdır. Tedavi sürecinde hasta ve partnerinin kararlı olması gereklidir, aksi takdirde kalıcı bir sonuç elde etmek zor olabilir.
Sıkma Yöntemi
Bu yöntemde, partneriniz boşalmaya yaklaştığınızda penisinizi uyarır. Boşalmaya yaklaştığınızda, partneriniz penisini sıkıca sıkar ve ereksiyonunuzu kısmen kaybedersiniz. Amaç, orgazma yaklaştığınız anları fark ederek daha iyi kontrol sağlamaktır. Zamanla orgazma giden süreci kontrol etmeyi öğrenebilirsiniz.
Dur-Başlat Yöntemi
Bu yöntemde, partneriniz boşalmadan hemen önce penisinizi uyarır. Orgazm dürtüsü azaldığında durur, sonra tekrar başlar. Bu süreç üç kez tekrarlanır ve dördüncü seferde boşalırsınız. Daha fazla kontrol kazanana kadar bu yöntemi haftada üç kez tekrarlayın.
Tıbbi Tedavi
İlaçlar
Antidepresanların erkeklerde orgazmı geciktirdiğini fark edilmiştir. Fluoksetin, paroksetin, sertralin ve klomipramin gibi ilaçlar serotonin seviyelerini etkiler. Doktorlar, PE’yi tedavi etmek için bu ilaçları orijinal kullanım amacının dışında kullanmaya başlamıştır. Bir ilaç işe yaramazsa, doktorunuz farklı bir ilaç önerebilir. İkinci ilaç da işe yaramazsa, diğer ilaçların da fayda sağlaması düşük ihtimaldir.
PE için ilaçlar her gün ya da yalnızca cinsel ilişkiden önce alınabilir. İlacın ne zaman alınacağı, ilacın türüne göre değişir; genellikle cinsel aktiviteden 2 ila 6 saat önce alınması önerilir. Bu ilaçları almayı bırakırsanız, PE geri dönebilir. PE'li erkeklerin çoğu bu ilaçları sürekli olarak kullanmak zorunda kalabilir.
Uyuşturucu Kremler veya Spreyler
Bu kremler veya spreyler, cinsel ilişkiden 20 ila 30 dakika önce penis başına uygulanır. Krem veya spreyi penis üzerinde önerilenden daha uzun süre bırakmak, ereksiyonun uzamasına neden olabilir. Ayrıca, bu ürünler vajinal seks sırasında kullanılmamalıdır, çünkü vajinal uyuşmaya neden olabilir. Kremi penisinizi cinsel ilişkiden 5 ila 10 dakika önce yıkamanız gerekmektedir. Ayrıca prezervatif kullanmak da duyuları azaltarak yardımcı olabilir.
Tedavi Sonrası
Burada listelenen basit tekniklerle, PE şikayeti olan 100 erkeğin yaklaşık 95'i bu sorunu aşabilir. İyileşmeyi vaat eden kesin bir yöntem yoktur, ancak rahatlamayı öğrenmek faydalı olabilir. Öncelikle sağlıklı bir cinsel yaşamın unsurlarını ve ihtiyaçlarını öğrenmek gereklidir. Sorun devam ederse, mutlaka doktorunuza danışın.
Asian J Androl. 2019 Mar 8. doi: 10.4103/aja.aja_122_18. [Epub ahead of print]Premature ejaculation: an update on definition and pathophysiology.