Sperm DNA Hasarında Etkili Tedaviler Nelerdir? (Güncel Araştırma)
Erkeklerde çocuk sahibi olamamanın (infertilitenin) önemli sebeplerinden biri olan sperm DNA hasarı son yıllarda daha çok konuşulmaya başlandı. Bu yazıda yeni bir bilimsel çalışmayı sizinle basit bir dille paylaşacağım.
Sperm DNA Hasarı Nedir?
Spermlerin içinde genetik bilgileri taşıyan DNA bulunur. DNA’da oluşan hasarlar, çocuk sahibi olmayı zorlaştırabilir. Ayrıca tüp bebek tedavisinin başarısını düşürebilir ve bazen düşüklere sebep olabilir.
Yeni Yapılan Araştırmada Ne Bulundu?
2025 yılında yapılan büyük bir araştırmaya (meta-analiz) 86 farklı çalışma ve 8000'den fazla erkek katıldı. Erkeklerde sperm DNA hasarını azaltan tedaviler incelendi.
Hangi Tedaviler Daha Başarılı?
Araştırmada dört tedavi yöntemi incelendi:
-
Varikosel ameliyatı (varikoselektomi)
-
Antioksidan ilaçlar
-
Folikül uyarıcı hormon (FSH) tedavisi
-
Egzersiz gibi yaşam tarzı değişiklikleri
Sonuçlar Neler?
1. Varikosel Ameliyatı (Varikoselektomi) Varikosel, testislerdeki damarların genişleyerek sperm üretimini bozmasıdır. Ameliyat sonrası sperm DNA hasarında en fazla düzelme 6 ay sonra görülmüş:
| Ameliyattan Sonra | Sperm DNA Hasarındaki Düzelme |
|---|---|
| 3. Ay | %6,74 |
| 6. Ay | %12,39 (en etkili dönem) |
| 12. Ay | %10,06 |
2. Antioksidan İlaçlar Antioksidan ilaçlar çok az bir fayda sağlamıştır (%4,27). Bu oran, ameliyata göre daha düşüktür.
| Antioksidan Türü | Düzelme Oranı (%) |
| Birden fazla antioksidan | %4,51 |
| Tek tip antioksidan | %3,36 |
3. FSH Tedavisi FSH hormon tedavisi sperm DNA hasarını %6,66 oranında azaltmıştır. Antioksidanlardan daha etkili olsa da ameliyattan daha az etkilidir.
4. Egzersiz ve Yaşam Tarzı Değişikliği Egzersiz ve sağlıklı yaşam sperm DNA hasarını %3,24 oranında azaltmıştır. Bu düzelme sınırlı kalmıştır.
Araştırma Bilgileri
Bu araştırmaya toplam 86 çalışma katıldı. Araştırmada 8000’den fazla erkek incelendi ve tedavilerin etkisi genellikle 3 ile 12 ay arasında takip edildi.
Sonuç
Sperm DNA hasarını azaltmak için en etkili tedavi varikosel ameliyatıdır. Antioksidanlar çok faydalı değildir. FSH tedavisi biraz daha etkili görünmektedir ancak bu konuda daha fazla araştırma gerekmektedir. Egzersiz ve sağlıklı yaşam her zaman önerilir ama sperm DNA hasarı için tek başına yeterli olmayabilir.
Bu bilgiler, sperm DNA hasarı yaşayan kişilere ve doktorlara yardımcı olacaktır.
Kaynak: Szabó A. ve diğerleri (2025). Scientific Reports.
