Prostat Biyopsisi Nedir?

 Prostat biyopsisi, prostatta kanser dokusunun varlığından şüphelenildiğinde prostattan doku örneği almak için yapılan işlemdir.
Prostat, küçük kestane büyüklüğünde bir organdır. Sperm beslenmesini ve yumurtaya transferini kolaylaştıran sıvı üretimini sağlar. Prostat biyopsisi sırasında doku almaya yarayan özel bir iğne (tru-cut iğnesi) prostat dokusu içerisine sokularak doku parçaları elde edilir.
Prostat biyopsisi üroloji ya da radyoloji doktorları tarafından yapılabilir. Hastalardan genellikle 2 nedenden prostat biyopsisi istenir.

1. Prostat hastalığı araştırmaları sırasında PSA testinin yüksek bulunması.
2. Prostat muayenesi sırasında parmakla rektal muayenede prostat üzerinde tümör şüpheli dokuların tespit edilmesi. Prostat biyopsisi sırasında çıkartılan doku örnekleri patoloji bölümü tarafından mikroskop altında incelenir ve prostat dokusunun arasında kanser hücrelerinin olup olmadığı belirlenir. Kanser hücresi tespit edilirse mevcut tümörün saldırganlık derecesi ve biyopsi materyalindeki büyüklüğü belirlenerek seçilecek tedaviye yardımcı olunması amaçlanır.

Prostat Biyopsisi Neden Yapılır?

Prostat biyopsisi, prostatta kanser olup olmadığını anlamak için yapılır. Genellikle aşağıdaki durumların varlığında hastalardan prostat biyopsisi istenir.

1. PSA değerleri hastanın yaşı ile normal değerlerin üzerinde ise
2. Parmak ile yapılan rektal muayenede prostatın üzerinde anormal dokular tespit edilirse
3. Daha önceden biyopsi yapılmış ve tümör çıkmamış vakalarda PSA seviyeleri yükselmeye devam ediyorsa
4. Daha önce yapılmış prostat biyopsilerinde tümörleşme ihtimali olan dokular tespit edilmişse

Prostat Biyopsisinin Riskleri Nelerdir?

Prostat biyopsisi sonrası 4 önemli komplikasyon görülebilmektedir.

Bunlardan 1. si ve en önemlisi enfeksiyondur. Enfeksiyon, prostat biyopsilerinden sonra görülen en önemli komplikasyondur. Bu enfeksiyonun önüne geçilmek için biyopsi öncesinde antibiyotik kullanılmaktadır. Bizim kliniğimizde sadece antibiyotik kullanımı ile enfeksiyonun yeterince önlenemediği düşünüldüğünden prostat biyopsisi işlemi hasta, hastanede yatırılarak yapılmaktadır. Prostat biyopsisi rektumdan yapılan bir işlem olduğundan işlem öncesinde rektal temizlik önemlidir. Rektal temizliğin sağlanması lavman yapmak sayesinde olmaktadır. Birçok klinikte hasta ayaktan başvurur, lavmanı evde kendisi yapar ve biyopsi sonrasında ayaktan taburcu edilir. Bizim uygulamamızda hasta işlemden 3 saat önce yatırılır, koruyucu antibiyotik damardan verilir ve hemşirelerin gözetiminde lavman uygulanır. İşlemi uygulayacak olan doktor rektal muayene yaparak rektumun tamamen temizlendiğini kontrol eder. İşlem sonrasında hasta tekrar gözlem altına alınır ve herhangi bir komplikasyon gelişmediği görülene kadar bekletilir. Bu uygulamalar sayesinde prostat biyopsisinin en önemli komplikasyonu olan enfeksiyon kliniğimizde hemen hemen hiç görülmemektedir.

Biyopsi Alımında Kanama Meydana Gelmesi

Prostat biyopsisi rektum duvarını geçerek prostata ulaşan iğneler vasıtası ile yapıldığından biyopsi sonrasında rektumdan kanama görülmesi sık rastlanan bir durumdur. Genellikle müdahale gerektirmez, kısa sürede kendiliğinden azalarak kesilir. Biyopsi öncesinde kullanılan kan sulandırıcı ilaçlar var ise bunlara rektal kanama durana kadar başlanmamalıdır.

Meni Sıvısında Kan Görülmesi

Prostat biyopsisi sonrasında meni sıvısında kırmızı renkte ya da pas renginde kanamalar görülmesi sık rastlanan bir durumdur. Genellikle ek bir önlem almaya gerek kalmadan kendiliğinden kaybolur. Menideki kanın tamamen kaybolması birkaç hafta zaman alabilir.

İdrar Yapmada Zorluk

Prostat biyopsisi yapılan hastalarda işlem sonrası idrar yaparken zorluk olabilir. Özellikle prostat hacmi büyük ve mesane fonksiyonlarında bozukluk olan hastalar, işleme bağlı meydana gelen ödem nedeniyle bu durumla karşı karşıya kalabilmektedir. Nadir olarak biyopsi sonrasında sonda takılarak hastanın rahatlatılması sağlanabilir.

Prostat Biyopsisine Nasıl Hazırlanılır?

Her kliniğin kendine göre değişen bir prostat biyopsisi hazırlık protokolü vardır. Bizim kliniğimizde uygulanan prosedür şöyledir:

1. Kan sulandırıcı ilaçların kullanımı işlemden 1 hafta önce kesilir. Bu ilaçlar coumadin, aspirin, ibuprofen gibi ilaçlardır.
2. İşlemden 1 gün önce antibiyotik kullanmaya başlanılır. İşlemden 1 gün önce sabah tok karnına, yine işlem günü sabah tok karnına doktorunuz tarafından uygun görülen antibiyotikten alınarak enfeksiyon için profilaksi uygulanmış olur.
3. İşlemden 3 saat önce hastaneye başvurulur. Hastanede yatış yapılır ve yatış esnasında gerekli lavman, damardan antibiyotik uygulaması yapılır.

Prostat Biyopsisi Nasıl Yapılır?

Prostat biyopsisi 3 şekilde yapılabilir. En sık uygulanan yöntem, transrektal ultrasonografi probu ile rektuma bir ultrason probu koymak ve bu probun içerisinden ilerletilen bir biyopsi iğnesi vasıtasıyla rektum duvarı geçilerek prostattan doku çıkartmaya yarayan tru-cut biyopsi iğnesi adı verilen özel biyopsi tabancaları ile prostat dokusundan örnek alınması yöntemidir. İkinci yöntem, penisten idrar kanalı vasıtasıyla prostata içten ulaşmak ve prostat dokularının TUR yöntemi adı verilen endoskopik aletlerle kesilmesi ve böylece prostatın iç kısmından örnek alınmasının mümkün olduğu yöntemdir.

1. Ultrason probu yardımıyla rektum duvarını geçerek prostattan tru-cut biyopsi iğnesi ile doku alınması yöntemidir.
2. Penisten idrar kanalı vasıtasıyla prostata ulaşarak TUR yöntemi ile örnek alınması yöntemidir.
3. Perineden biyopsi alınması yöntemi, anüs ile skrotum arasındaki deriden prostata ulaşılması ile yapılır.

Biz kliniğimizde en sık transrektal yol ile biyopsi almayı uygulamaktayız. Bu yolla yeterli doku elde edilemeyen kişilerde hâlen kanser şüphesi devam ediyorsa TUR yöntemiyle prostat dokularının örneklenmesi uygulanmaktadır.

Prostat Kanseri Teşhisi Nasıl Konur? Füzyon Biopsi Nedir?

Prostat kanseri erken evrede yakalandığında tedavi başarı oranı %90'lardan fazladır. Amacımız, kanseri prostat içinde, yani prostat dışına taşmamış evrede yakalayabilmektir.

Günümüzde hastalığı erken yakalayabilmenin iki yolu vardır:

1. Total PSA dediğimiz basit kan testi: Hastanın yaşına göre bulunan değeri üroloji uzmanı yorumlayacaktır. 50 yaşına kadar PSA değerinin 2’yi geçmemesi gerekir.
2. Tecrübeli bir üroloji uzmanının anüsten yapacağı parmak muayenesi ile prostatta bir sertlik tespit etmesi. Sertlik, genellikle kanser belirtisi olarak kabul edilir. PSA yüksekliği veya parmak muayenesinde sertlik bulunması prostat kanseri şüphesine yol açar ve bu durum biyopsi yapılmasını gerektirir.

Prostat Kanseri Teşhisi Prostat Biyopsisi ile Konur

• Anüsten sokulan iğnelerle alınan parçaların patolojik incelemesi sonucu kanser olup olmadığı belirlenir.
• Eskiden körlemesine yapılan biyopsiler, ultrason yardımıyla rastgele yerlerden doku alınarak gerçekleştirilirdi. Ancak bu yöntemle kanserli dokuya denk gelinmeme ihtimali bulunurdu.

Son Dönemde Neler Yapılıyor? Neler Değişti?

• MR geliştirildi ve “Multiparametrik Prostat MR” yöntemi üroloji alanında kullanılmaya başlandı.
• Multiparametrik Prostat MR, yüksek riskli kanser alanlarını tespit eder ve biyopsi sırasında hedef alınacak bölgeleri işaretler.
• MR görüntüleri ile ultrason görüntüleri eşleştirilir ve biyopsi yapılacak alanlar daha doğru bir şekilde belirlenir. Bu işleme "Füzyon biyopsi" denir.
• MR-Ultrason Füzyon Biyopsi: Akıllı biyopsi robotu ve gelişmiş bilgisayar yazılımları kullanılarak doğru hedeflerden örnek alınmasını sağlar.

Füzyon Biyopsinin Avantajları

1. Füzyon biyopsinin kanser yakalama oranı standart biyopsilere göre 4 kat daha fazladır.
2. Tekrarlayan biyopsi gereksinimini azaltır.
3. MR kılavuzluğunda örnek alma imkânı sunar.

Füzyon Biyopsi Sonuç

• Füzyon biyopsi, yüksek doğruluk oranı ile prostat içindeki kanserli alanları tespit etmede etkili bir yöntemdir.
• Tek bir biyopsi ile yüksek oranda kanser odağı tespit edilebilir.

Prostat Biyopsisi Anestezi Altında mı Yapılmalı?

Genel anesteziye gerek yoktur. Lokal anestezi teknikleri gelişmiştir ve biyopsi işlemi sırasında hastanın konforu sağlanabilir. İşlem genellikle 10 dakika sürer.

Prostat biyopsisi minimal invazif bir işlemdir ve genel anestezi gerektirmez. Transrektal probun makattan ilerletilmesi sırasında kortizol içerikli hemoroid kremi ve lokal anestezik krem uygulanarak hastanın rahatı sağlanır.

İşlem Sonrası Yaşanacaklar

Prostat biyopsisi sonrası hasta genellikle dinlendirilir ve rahat idrar yapması beklenir. Enfeksiyon profilaksisi için antibiyotik kullanılmaya devam edilir. Hastada idrar ve meni sıvısında kan görülmesi, makatta hafif ağrı ve dolgunluk hissi normal kabul edilir.

Enfeksiyon, biyopsi sonrası en önemli komplikasyondur. Hastanın ateşinin yükselmesi, idrar yapmada güçlük veya iltihaplı akıntı görülmesi durumunda doktora başvurması önerilir.

Prostat Biyopsisi Sonuçları

Alınan biyopsi örnekleri patolojik inceleme için gönderilir. Patolog, kanser tespit edilip edilmediğini ve kanserin saldırganlık derecesini belirler. Patoloji sonuçlarına göre hastanın tedavi planı oluşturulur.

Prostat biyopsisi, hastaların çoğunda erken tanı sağlama ve tam tedavi imkânı sunar. Tedavi seçeneği doktor tarafından hastaya anlatılarak ortak bir karar alınır.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30900420